Sir Ratanji Tata यांचा जीवनप्रवास एका उल्लेखनीय औद्योगिक आणि सेवाभावी व्यक्तिमत्त्वाचा होता, ज्यांनी आपल्या कामगिरीने भारतीय औद्योगिक क्षेत्राला एक नवी दिशा दिली.
Sir Ratanji Tata जन्म आणि कुटुंब पार्श्वभूमी
रतनजी टाटा यांचा जन्म २० जानेवारी १८७१ रोजी, ब्रिटिशकालीन बॉम्बेमध्ये, प्रसिद्ध पारशी व्यापारी जमशेटजी टाटा यांच्या कुटुंबात झाला. शिक्षणासाठी त्यांनी मुंबईतील सेंट झेवियर्स कॉलेजमध्ये प्रवेश घेतला. वडिलांच्या निधनानंतर, १९०४ मध्ये, रतनजी आणि त्यांच्या मोठ्या भावाने, सर दोराबजी टाटा यांनी, वडिलांकडून मिळालेल्या संपत्तीचा वापर औद्योगिक आणि सामाजिक प्रगतीसाठी केला.
हे हि वाचा – “न्यायमूर्ती महादेव गोविंद रानडे: भारतीय समाजसुधारणांचे विस्मरणात गेलेले योद्धे!
औद्योगिक आणि सेवाभावी कार्य
भारतीय विज्ञान संस्थेची (IISc) स्थापना १९०५ मध्ये बेंगळुरूमध्ये करण्यात आली. याशिवाय, १९१२ साली साकची (आधुनिक जमशेदपूर) येथे टाटा स्टीलची उभारणी झाली, जी भारतीय औद्योगिक विकासाचा एक महत्त्वाचा टप्पा ठरली. रतनजी यांच्या महत्त्वाकांक्षी प्रकल्पांमध्ये पश्चिम घाटातील जलसाठ्यांचा उपयोग करून वीजनिर्मिती करणे हा एक मोठा टप्पा होता, ज्यामुळे मुंबईतील उद्योगक्षेत्राची उत्पादनक्षमता लक्षणीयरीत्या वाढली.
Sir Ratanji Jamsetji Tata यांचे इंग्लंडमधील कार्यक्षेत्र
रतनजी टाटा यांना १९१६ साली सरदारकी बहाल करण्यात आली. इंग्लंडमध्ये त्यांनी लंडन स्कूल ऑफ इकॉनॉमिक्समध्ये समाजशास्त्र विभाग स्थापन केला आणि गरीब वर्गांच्या परिस्थितीवर संशोधनासाठी ‘रतन टाटा फंड’ची उभारणी केली.
महात्मा गांधींसाठी योगदान
१९०९ साली त्यांनी महात्मा गांधींना ट्रान्सव्हालमधील भारतीयांच्या हक्कांसाठी संघर्ष करण्यासाठी ₹५०,००० (आजच्या हिशेबाने अंदाजे ₹४ कोटी) देणगी दिली. या निधीने गांधीजींच्या चळवळीला आर्थिक स्थैर्य प्राप्त झाले.
Ratanji Tata यांचे वैयक्तिक आयुष्य
१८९३ मध्ये रतनजी यांनी नवाजबाई सेट यांच्याशी विवाह केला. त्यांनी नवल टाटा यांना दत्तक घेतले, जे त्यांचे दूरचे नातलग होते. रतनजी टाटा यांचे ५ सप्टेंबर १९१८ रोजी इंग्लंडमधील सेंट आयव्ह्स येथे निधन झाले. त्यांचे पार्थिव ब्रुकवुड स्मशानभूमीत त्यांच्या वडिलांच्या शेजारी अंत्यसंस्कारासाठी ठेवण्यात आले.
वारसा
रतनजी यांच्या निधनानंतर, १९१९ साली ‘सर रतन टाटा ट्रस्ट’ स्थापन करण्यात आला, ज्यासाठी ₹८० लाख रुपयांचा निधी देण्यात आला. आज हा ट्रस्ट सामाजिक सुधारणा, शिक्षण, आणि विज्ञानासाठी मोलाचे कार्य करत आहे.
Sir Ratanji Tata हे भारतीय औद्योगिक क्षेत्राचे एक महत्त्वाचे शिल्पकार होते, ज्यांच्या योगदानामुळे भारताने आधुनिक औद्योगिक युगात पाऊल ठेवले.
I am a professional film serial writer director and apart from this work I do blogging full time.I am the founder of 24 Yes Entertainment a production house.Besides this I have written and directed many OTT serials till date.