Happy Guru Purnima 2023 : गुरु पौर्णिमा हा एक शुभ दिवस आहे ज्या दिवशी शिष्य त्यांच्या “गुरु” किंवा शिक्षकाची पूजा करतात,ज्यांनी त्यांना योग्य मार्ग दाखविला आहे. ज्या लोकांना अज्ञानाच्या अंधारातून ज्ञानाच्या प्रकाशाकडे नेले आहे. हिंदू कॅलेंडरनुसार, आषाढ महिन्यातील पौर्णिमा हा दिवस गुरु पौर्णिमा दिवस म्हणून ओळखला जातो.
तत्व आणि तत्त्वांचे पालन
गुरु पौर्णिमा हा केवळ एक सण नाही, तर आपल्या आध्यात्मिक जीवानाला दिशा देणाऱ्या त्या गुरुजनांच्या बद्दल कृतज्ञता व्यक्त करण्याची ही एक पवित्र संधी आहे.
वैदिक परंपरेत मानवाच्या उपासनेपेक्षा तत्त्वांची पूजा आणि तत्त्वांचे पालन अधिक महत्त्वाचे आहे. गुरू ही अशी अवस्था आहे जी माणसापेक्षा अधिक विद्वान, तपस्वी आणि आदरणीय असते. गुरु एक व्यक्ती, प्रतिमा, पुतळा किंवा इतर काहीही असू शकते. एकलव्याने द्रोणाचार्यांच्या मातीच्या पुतळ्याला गुरु मानले होते.
महर्षी व्यास
महर्षी व्यासांनी भारतीय संस्कृतीचा पाया रचला. व्यासांनी मूळ धारणा विकसित केली आणि भारतीय संस्कृती जोपासत राहिले. व्यासांनी वेदांचे पृथक्करण करून नेमकेपणाने संपादन केले. पूर्वी, एकच वेद होता, ज्याचे व्यासांनी चार भाग केले. महाभारत व्यासांनी लिहिले होते. महाभारत हा जगातील सर्वोत्तम आणि अलौकिक ग्रंथ आहे! महाभारतात धर्मशास्त्र, नीतिशास्त्र, व्यावहारिक विज्ञान आणि मानसशास्त्र आहे.
पराशर ऋषींच्या सहवासात मत्सगंधा नावाच्या कुमारिकेला मुलगा झाला. ते वेद व्यास म्हणून ओळखले जातात. मत्सगंधाने अखेरीस हस्तिनापूर राज्याचा राजा शंतनूशी विवाह केला आणि देवी सत्यवती म्हणून ओळखली जाऊ लागली. व्यास हा देवी सत्यवतीचा कुमारी पुत्र! सत्यवती नंतर हस्तिनापूरची राणी झाली. हा मुलगा व्दैपायन बेटावर राहत होता म्हणून त्याचे नाव कृष्ण व्दैपायन पडले. ऋषी पराशराचा मुलगा असल्यामुळे त्याला पराशर म्हणूनही ओळखले जाते.
Happy Guru Purnima 2023
गुरुपौर्णिमा या दिवशी कोणाचे पूजन करतात?
गुरुपौर्णिमा या दिवशी, व्यास पूजन व्यतिरिक्त, कोणत्याही व्यक्तीला जीवनात मार्गदर्शन करणाऱ्या असंख्य गुरुजनांची पूजा केली जाते. शाळा, महाविद्यालये, अध्यात्मिक शिक्षक, कला, विज्ञान या विषयात मार्गदर्शन करणारे शिक्षक हे कोणाचे ना कोणाचे तरी गुरूच आहेत.
बोधी धर्म
बुद्धांनी बोधि प्राप्त केल्यानंतर सारनाथ येथे पाच भिक्खूंना पहिला उपदेश दिला कौंदिन्य, वाप्पा, भद्दिया, असाजी आणि महानम. बौद्ध इतिहासातील पहिला उपदेश धम्मचक्र प्रवर्तन सूत्र म्हणून ओळखला जातो आणि पाच भिक्षूंना पंचवर्गीय भिक्षू म्हणून ओळखले जाते. ज्या पौर्णिमेच्या दिवशी बुद्धांनी पाच भिक्षूंना पहिले प्रवचन दिले त्या दिवसाला आता गुरु पौर्णिमा असे संबोधले जाते. कंबोडिया, थायलंड, श्रीलंका, लाओस आणि म्यानमारसह अनेक राष्ट्रांमध्ये आषाढ पौर्णिमा साजरी केली जाते.
हे हि वाचा : Celebrating Buddha Purnima: The Ultimate Guide बुद्ध पौर्णिमा
हिंदु सनातन धर्म
हिंदु सनातन धर्मानुसार या तिथीला भगवान शंकराने दक्षिणामूर्तीचे रूप धारण केले आणि ब्रह्माच्या चार ही पुत्रांना वेदांचे अंतिम ज्ञान दिले.
याच दिवशी महाभारताचे रचयिता कृष्ण द्वैपायन व्यास यांचा ही जन्मदिवस आहे. त्यांना संस्कृत चांगलं येत होतं. वेदव्यास हेही त्याचं नाव आहे. त्यांच्या सन्मानार्थ त्यांना आदिगुरु आणि गुरु पौर्णिमेला व्यास पौर्णिमा असेही म्हणतात. याच दिवशी कबीरदासांचे शिष्य असलेल्या भक्तीकाळातील संत घिसदास यांचा जन्म झाला होता.
हे हि वाचा : प्राण माझा विठ्ठल : आषाढीचे औचित्य साधून अभिनेते प्रकाश भागवत यांचे गाणे रिलीज
शास्त्र काय सांगते?
शास्त्रांमध्ये गु म्हणजे अंधार किंवा मूळ अज्ञान आणि रु म्हणजे त्याचा अडथळा. गुरुला गुरु म्हणतात कारण तो ज्ञानातून अज्ञान दूर करतो.म्हणजे जो अंधार दूर करतो आणि प्रकाशाकडे घेऊन जातो त्याला ‘गुरु’ म्हणतात.
“अज्ञान तिमिरानंदस्य ज्ञानंजन शालकाया, चाचू: मिलितम येन तस्मै श्री गुरुवै नम:”
एका श्लोकात गुरु आणि देवता यांच्यातील साम्याबद्दल सांगितले आहे की, गुरुभक्तीची गरज सारखीच आहे. पण सद्गुरूंच्या कृपेने देवाला भेटणेही शक्य आहे. गुरुकृपेशिवाय काहीही होऊ शकत नाही.
गुरु पौर्णिमा म्हणजे आषाढची पौर्णिमा. या दिवशी गुरुपूजा साजरी केली जाते. गुरुपौर्णिमेपासून पावसाळा सुरू होतो.
या दिवसापासून चार महिने साधू-संत एकाच ठिकाणी राहून ज्ञानदान करतील. हे चार महिने हंगामासाठीही सर्वोत्तम आहेत. ना गरम ना थंड. त्यामुळे ते अभ्यासासाठी योग्य मानले गेले आहेत. ज्याप्रमाणे सूर्याच्या उष्णतेने तापलेल्या जमिनीला थंडावा आणि पावसापासून पीक उत्पादनाची शक्ती मिळते, तशीच गुरुचरणी उपस्थित साधकांना ज्ञान, शांती, भक्ती आणि योगाची शक्ती मिळते.
Happy Guru Purnima 2023 : सर्वांना गुरु पौर्णिमेच्या हार्दिक शुभेच्छा
FAQs
गुरुपौर्णिमा या दिवशी कोणाचे पूजन करतात?
गुरुपौर्णिमा या दिवशी, व्यास पूजन व्यतिरिक्त, कोणत्याही व्यक्तीला जीवनात मार्गदर्शन करणाऱ्या असंख्य गुरुजनांची पूजा केली जाते. शाळा, महाविद्यालये, अध्यात्मिक शिक्षक, कला, विज्ञान या विषयात मार्गदर्शन करणारे शिक्षक हे कोणाचे ना कोणाचे तरी गुरूच आहेत.
गुरू कोणाला म्हणतात?
शास्त्रांमध्ये गु म्हणजे अंधार किंवा मूळ अज्ञान आणि रु म्हणजे त्याचा अडथळा. गुरुला गुरु म्हणतात कारण तो ज्ञानातून अज्ञान दूर करतो.म्हणजे जो अंधार दूर करतो आणि प्रकाशाकडे घेऊन जातो त्याला ‘गुरु’ म्हणतात.
गुरुपौर्णिमा हा कोणाचा जन्मदिवस आहे?
गुरुपौर्णिमा हा महाभारताचे रचयिता कृष्ण द्वैपायन व्यास यांचा ही जन्मदिवस आहे. तसेच याच दिवशी कबीरदासांचे शिष्य असलेल्या भक्तीकाळातील संत घिसदास यांचा जन्म झाला होता.
Happy Guru Purnima 2023 गुरुपौर्णिमा कुठे कुठे साजरी केली जाते?
गुरुपौर्णिमा भारतासह कंबोडिया, थायलंड, श्रीलंका, लाओस आणि म्यानमार मध्ये साजरी केली जाते.
आषाढी एकादशी : ५९ दिवसाचा श्रावण महिना एवढेच मुहूर्त शिल्लक
Vat Purnima व्रत 2023: तिथी आणि शुभ मुहूर्त
I am a professional film serial writer director and apart from this work I do blogging full time.I am the founder of 24 Yes Entertainment a production house.Besides this I have written and directed many OTT serials till date.